Za eliminaciju diskriminacije žena ključno je zalaganje svih društvenih aktera
Centar za demokratiju i ljudska prava (CEDEM) je održao dvodnevni seminar na temu ‘’Uloga crnogorskog pravosuđa – rodna ravnopravnost i pravna zaštita žena žrtvi porodičnog nasilja’’, čiji je cilj bio podizanje svijesti i povećanje znanja savjetnika/ca iz sudstva i tužilaštva o ulozi pravosuđa u podsticanju rodne ravnopravnosti kao i međunarodnim i nacionalnim standardima u oblasti pravne zaštite žrtvi rodno-zasnovanog nasilja.
Seminar je održan 15. i 16. septembra, 2020. godine u hotelu Bianca, u Kolašinu, a na njemu su učestvovali mladi kadrovi u pravosuđu, tačnije predstavnici/e sudstva i državnog tužilaštva (stručni saradnici/e i savjetnici/e sa posebnim akcentom na zaposlene u osnovnim sudovima, Višem sudu, Ustavnom sudu, Vrhovnom sudu i Osnovnim državnim tužilaštvima) iz cijele Crne Gore, sa fokusom na opštine sa sjevera. Predavači na akademiji su bili prof. dr Vesna Ratković, profesorica na Pravnom fakultetu Univerziteta Mediteran, Dina Knežević, savjetnica Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore, Valentina Pavličić, zastupnica Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava kao i Rade Ćetković, sudija Osnovnog suda u Podgorici.
Direktorica CEDEM-a, Milena Bešić, u uvodnom izlaganju je napomenula da ravnopravnost žena i muškaraca je neodvojivi dio korpusa ljudskih prava, te predstavlja ključni element u reformskim procesima i podrazumijeva ravnopravno učešće žena i muškaraca, jednak položaj, jednake mogućnosti, te jednake koristi od rezultata rada u svim oblastima privatnog i javnog života. Pregovarački proces koji je Crna Gora otpočela za punopravno članstvo u EU će voditi daljem napretku u primjeni standarda Evropske Unije, pa i posebno u odnosu na pitanje rodne ravnopravnosti. U tom smislu, Crna Gora treba da preduzme sve neophodne mjere kako bi unaprijedila politička, ekonomska, socijalna i druga prava žena i postigla rodna ravnopravnost. Bešić zaključuje da, CEDEM kao think-tank organizacija, čije je jedno od polja djelovanja rodna ravnopravnost, iskazuje konstante napore kao i podršku u podsticanju harmonizacije crnogorskog zakonodavnog okvira sa evropskim pravnim okvirom.
U okviru prvog dana, prof. dr Vesna Ratković je upoznala učesnike sa međunarodnim dokumentima na internacionalnom i regionalnom nivou kao i na uticaj tih dokumenata na zaštitu prava žena i eliminacije diskriminacije žena. Obrazložila je, da je cilj međunarodnih dokumenata usvajanje dogovorenih principa i pravila koje nacionalna zakonodavstva treba da unesu unifikovano u svoje sisteme kao i da obezbijede efikasnu i djelotvornu primjenu. Ratković je uz to, učesnike upoznala sa odredbama i značajem Konvencije o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena (CEDAW) kao i sa Konvencijom Savjeta Evrope o sprječavanju i suzbijanju nasilja nad ženama i nasilja u porodici (Istanbulska konvencija). Ratković se i posebno osvrnula na Komitet za eliminaciju diskriminacije žena i jednom od zaključnih zapažanja koje se nalazi u drugom periodičnom izvještaju za Crnu Goru, u kome Komitet preporučuje da država članica treba da unaprijedi programe izgradnje kapaciteta za sudije, tužioce, osoblje za sprovođenje zakona i advokate, da bi ih osposobila da direktno primjenjuju ili se pozivaju na njene odredbe u sudskim ili upravnim postupcima i da u skladu sa njom tumače domaće zakone. Zaključila je da CEDEM seminarom aktivno doprinio povećanju znanja kadrova u pravosuđu na temu rodne ravnopravnosti i međunarodnim i nacionalnim standardima u oblasti pravne zaštite žrtvi rodno-zasnovanog nasilja.
Drugog dana seminara, tokom prve sesije, Dina Knežević je upoznala učesnike sa institucijom Ombudsmana, njenim istorijatom kao i njenim zakonskim određenjima u crnogorskom okviru. Uz to, objasnila je i organizacionu cjelinu institucije ombudsmana kao i svrhu i način djelovanja svake od četiri organizacionih jedinica u okviru te institucije.Knežević je učesnicima predstavila i primjere iz prakse institucije Ombudsmana koje su se ticale zaštite od diskriminacije žena i time uputila učesnike sa praksom institucije Ombudsmana u zaštiti od disrkiminacije žena. Dodala je i da diskriminacija može biti i nejednako postupanje prema jednakima i jednako postupanje prema nejednakima.
Tokom druge sesije, Valentina Pavličić je pojasnila razvoj institucija i zakona vezanih za zaštitu od diskriminacije žena u Crnoj Gori kao i slučajeva koji su se odvijali pred crnogorskim pravosuđem a ticali su se porodičnog i rodno zasnovanog nasilja. Osim toga uputila je polaznike o praksi Evropskog suda za ljudska prava u oblasti porodičnog i rodno zasnovanog nasilja koji su imali uticaja na harmonizaciju crnogorske pravosudne prakse sa evropskom praksom.
Treću sesiju je održao Rade Ćetković, koji je predavanje započeo naglasivši da je rodno zasnovano nasilje problem koji je jako prisutan, da svi moramo o njemu razgovarati kao i da je najbitnije aktivno učestvovati u rješavanju istog. Nakon toga je dobio feedback od učesnika o njihovom mišljenju o stanju crnogorskog društva u pogledu prednosti muškog pola nad ženskim polom. Učesnici su izrazili različita mišljenja, gdje je jedan dio učesnika potvrdio dominantnost muške populacije u svim sferama, dok je drugi dio učesnika izrazio suprotno mišljenje, izražavajući stav da su žene i muškarci ravnopravni kako i u porodici tako i na poslu. Ćetković je uz to, pripremio i tri slučaja koji su se našli pred crnogorskim pravosuđem a u oblasti su rodno zasnovanog nasilja. Učesnici su podijeljeni u tri grupe, gdje je svaka grupa imala zadatak da se izjasni o jednom slučaju. Ovime su učesnici dobili praktična znanja, analizirajući odluke i presude sudova i državnih tužilaštva u oblasti zaštite prava žrtvi rodno zasnovanog nasilja. Tokom predavanja, prikazan je i kratkometražni film Aaron Kampa ‘’Caged In’’ čija je tematika saglasna sa temom seminara – rodna ravnopravnost i pravna zaštita žena žrtvi porodičnog nasilja. Ćetković je ovim filmom učesnicima na interaktivan način prikazao važnost borbe protiv porodičnog i rodno zasnovanog nasilja.
Seminar je održan u okviru projekta “Dijelimo odgovornost – promocija politike rodne ravnopravnosti” koji je podržan od strane Ministarstva za ljudska i manjinska prava.
