Napravljen mjerljiv progres po pitanju medijskog plasmana, razgovora i obrazovanja u ekološku korist kod mlađih generacija
Centar za demokratiju i ljudska prava (CEDEM) je sproveo istraživanje koje je imalo za cilj utvrđivanje i mjerenje stavova građana o ključnim problemima zaštite životne sredine, kao jednog od najizraženijih problema današnjice. Istraživanje je realizovano na uzorku od 1004 ispitanika, koji je reprezentativan za cjelokupno punoljetno stanovništvo Crne Gore, a sa druge strane, predstavljeni su samo oni koji žive u šest opština na sjeveru i to: Pljevlja, Žabljak, Šavnik, Bijelo Polje, Mojkovac i Berane, kako bi u svakoj od opština imali dovoljan broj ispitanika i na taj način obezbijedili preciznost mjerenih stavova.
Kada je riječ građana o značaju ekoloških problema u svijetu, Crnoj Gori i njihovoj lokalnoj sredini, građani u istoj mjeri (49,5%) procijenjuju izraženost problema zaštite životne sredine, kako u svijetu, tako i u Crnoj Gori i opštini u kojoj žive. Najveći broj građana u većoj mjeri percipiraju probleme u svijetu kao zabrinjavajuće u odnosu na Crnu Goru i njihovu opštinu, izuzev onih koji žive u Pljevljima, Nikšiću i Plavu.
Klimatske promjene, kao jedan od najvećih problema zaštite životne sredine, najveći broj broj građana smatra, u manjoj ili većoj mjeri, veoma izraženim problemom. Kada se analiziraju podaci po opštinama, na ovaj problem najviše ukazuju građani Herceg Novog, Bara i Budve, a u najmanjoj mjeri građani Ulcinja, Tivta i Plava.
Iako svaki četvrti građanin često prati emisije o problemima zaštite životne sredine, građani koji žive u posmatranim opštinama na sjeveru manje su upućeni na medije koji tretiraju ovu problematiku u odnosu na one koji žive u ostalim opštinama, pa tako podaci pokazuju da su najaktivniji građani Bara i Herceg Novog, a najmanje aktivni građani Plava i Cetinja. Sa druge strane, najveći broj građana (44,2%) smatra da se o ovoj temi govori, ali da bi trebalo biti učestalije.
U istraživanju smo ispitanicima postavili pitanje koje se tiče najvećih ekoloških problema koji zabrinjavaju građane, i došli smo do zaključka da građani izražavaju visoku zabrinutost za veliki broj problema. Podaci ukazuju da postoje velike razlike između opština po pitanju ocjenjivanja najvećih ekoloških problema. Na primjer, u Bijelom Polju je najveći problem odlaganje otpada, a u Beranama, osim ovog, značajan je i problem izlivanja otpada u rijeke. U Pljevljima je termoelektrana najizraženiji problem, dok je u Podgorici najveći problem izlivanje otpada u rijeke i odlaganje otpada. U Nikšiću su građani najviše zabrinuti zbog zagađenja vazduha usljed izduvnih gasova i odlaganja plastike. U Cetinju, Herceg Novom, Ulcinju, Baru, Budvi, Tivtu, Kotoru i Rožajama, odlaganje otpada je takođe veliki problem. Građane Plava i Tuzi najviše brine problem divljih deponija i zagađenje vazduha, dok su građani Šavnika i Žabljaka najviše zabrinuti zbog sječe šuma. Kada se uporede najveći ekološki problemi u šest opština na sjeveru sa ostalim opštinama, problemi koji se najviše izdvajaju su termoelektrane, sječa šuma i zagađenje vazduha usljed izduvnih gasova.
Da političari, kao jedni od glavnih aktera u zaštiti životne sredine, ne govore dovoljno često o ovoj temi smatra najveći broj građana (49,4%). Ovo dalje inicira da upravo njih smatraju glavnim krivcima za neefikasnu ekološku politiku, jer ovu temu ne smatraju dovoljno važnom, pa samim tim o njoj javno rijetko govore.
Svaki treći građanin smatra da su Vlada i njena ministarstva, a svaki četvrti da su upravo građani najodgovorniji kada je riječ o zaštiti životne sredine. Građani su u istraživanju posebno ocjenjivali doprinos ključnih institucija kada je riječ o rezultatima u pogledu borbe za zaštitu životne sredine, gdje su najbolje ocijenili nevladine organizacije (41,9%), medije (39,5%) i međunarodne organizacije (34,7%). Najlošije su ocijenjeni privatna preduzeća(15,6%), državne firme(19,2%) i parlament (19,2%).
Takođe, mjerili smo i stavove građana o životnoj sredini, a istraživanje je pokazalo da najviši nivo ekološke svijesti mjerimo u Kotoru (61%) i Herceg Novom (60%), a najniži u Plavu (28%) i Nikšiću (31%).
Na kraju, stepen obrazovanja značajno utiče na ekološku svijest, a pripadnici starije generacije imaju niži nivo ekološke svijesti, što je ipak indikator da je napravljen mjerljiv progres po pitanju medijskog plasmana, razgovora i obrazovanja u ekološku korist kod mlađih generacija.
Ovo istraživanje je sprovedeno sa ključnim ciljem da se kreira platforma za vještiju i efikasniju borbu za zdravije okruženje, koja predstavlja odgovornost svih građana, političkog establišmenta, marketinga i medija. Takođe, RTV Pljevlja će u narednom periodu realizovati emisiju “Eko zona” sa ciljem da sa relevantnim sagovornicima iz Crne Gore i regiona diskutuje o rezultatima ovog istraživanja, te ponudi preporuke za unaprjeđenje u ovoj oblasti.
Istraživanje je sprovedeno u okviru projekta “Medijski centar za izvještavanje o zaštiti životne sredine” koji sprovode RTV Pljevlja, CEDEM i Green Home uz podršku Evropske unije u Crnoj Gori i Ministarstva javne uprave Crne Gore.
